18/07/2023
Nieuwe kankertherapie zoekt ondernemer
Twee moleculen gaan strijd met pancreaskanker aan
Immuuntherapie is al enkele jaren bezig aan een stevige opmars. Het UZA en de Universiteit Antwerpen beschikken over heel wat expertise. De therapie bewees al uitgebreid zijn nut, maar kan vandaag nog niet worden ingezet in de bestrijding van alle types kanker. Twee Antwerpse wetenschappers gingen aan de slag met twee veelbelovende moleculen in de zoektocht naar een behandeling voor pancreaskanker. Zij zoeken een ondernemer om de beslissende stap te kunnen zetten.
1.De onderzoeker
Wetenschap is vaak teamwork: binnen het Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE) van de Universiteit Antwerpen doen tientallen wetenschappers aan baanbrekend onderzoek naar nieuwe kankerbehandelingen en diagnosemethoden. De laatste jaren gaat veel aandacht naar immuuntherapie. Centraal staat het versterken van het menselijke immuunsysteem, zodat het de wapens krijgt om de strijd met kankercellen aan te gaan en te winnen. Op die manier willen de wetenschappers de levensduur en de levenskwaliteit van kankerpatiënten verbeteren.
Onderzoeksprofessor Evelien Smits en postdoctorale onderzoeker Jonas Van Audenaerde werken beide rond tumorimmunologie en kankerimmuuntherapie. De twee wetenschappers zijn verbonden aan UAntwerpen en aan het UZA. Ze onderzoeken de ontwikkeling van nieuwe combinatie-immuuntherapieën voor verschillende kankertypes en bestuderen de mechanismes waarmee kankercellen aan het menselijke immuunsysteem kunnen ontsnappen..’
2.Het onderzoek
In een van hun onderzoeken focussen Smits en Van Audenaerde op pancreaskanker. ‘Een van de dodelijkste kankers’, zegt Van Audenaerde. ‘Na vijf jaar is slechts 7 % van de patiënten nog in leven. Wereldwijd krijgen meer dan een half miljoen mensen per jaar de diagnose. En dat aantal neemt nog toe. Er zijn momenteel weinig behandelingsopties voor pancreaskanker. De tumor blijkt heel resistent te zijn tegen de therapieën die we vandaag kennen, onder meer dankzij het ‘schild’ dat rond de tumor zit. Dat maakt het de huidige behandelingen zo goed als onmogelijk om de tumor zelf te bereiken.’
3.Het proces
De onderzoekers probeerden een nieuwe gecombineerde immuuntherapie uit. Daarvoor gebruiken we twee stofjes’, legt Evelien Smits uit. ‘Het gaat om – nu wordt het even erg wetenschappelijk – een CD40-agonist en het cytokine interleukine 15. Beide moleculen kunnen het immuunsysteem van de patiënt activeren, waardoor zowel het schild rond de tumor aangevallen kan worden als de pancreaskankercellen zelf.’
4.Het resultaat
De combinatie van beide ‘ingrediënten’ blijkt een schot in de roos te zijn: ze versterken elkaar, wat het duo tot een krachtig wapen tegen de pancreastumor maakt. Van Audenaerde: ‘We voerden al meerdere studies op muizen uit: de antitumorrespons is groot, de meerderheid van de tumoren verdween helemaal en de overlevingstijd nam enorm toe. We zochten ook naar het effect op andere zogenaamde vaste tumoren. Ook daar zijn de resultaten veelbelovend. Zo is er bij asbestkanker en melanomen absoluut een gunstig effect.’
Tussen studies in het labo en bij proefdieren enerzijds, en de toepassing in de praktijk anderzijds zit vanzelfsprekend nog een kloof. Smits: ‘De volgende stap is het opzetten van een eerste klinische studie bij de mens. Farmaceutische firma’s die een of beide stoffen in hun portfolio hebben, kunnen ons helpen. We zijn dus actief op zoek naar partnerships om die belangrijke volgende stap te kunnen zetten en zo op termijn de patiënten die aan deze verschrikkelijke ziekte lijden, daadwerkelijk te kunnen helpen.’